..........
Colette Soler
HISTERIA I KOBIECOŚĆ, Trzy Identyfikacje.
Dość prosta interpretacja snu Pięknej Żony Rzeźnika przechodzi przez uprzednie rozróżnienie trzech identyfikacji. Rzecz znana od zawsze, od czasów sprzed psychoanalizy – podmiot histeryczny ma skłonność do identyfi kowania się, jednak identyfi kacja histeryczna jest sprawą złożoną i warstwową.
Pierwsza identyfikacja
To identyfikacja z przyjaciółką. Można zaznaczyć współrzędne tej pierwszej identyfi kacji na schemacie L Lacana, w którym oś wyobrażeniowa przecina się z osią relacji symbolicznej podmiotu do podmiotu.
Jest to identyfikacja z czymś więcej niż tylko prostym znaczącym, z zachowaniem (odmawiać sobie tego, o czym twierdzi się, że się tego chce), które już wskazuje pragnienie. Należy ją sytuować na osi wyobrażeniowej, jako identyfikację poprzez wskaźnik znaczącego, wraz z pragnieniem innego – małą literą, bliźnim-semblable.
Wskaźnik tej identyfikacji z przyjaciółką jest dany przez pacjentki pragnienie kawioru, które, jak już mówiłam, naśladuje pragnienie łososia jej przyjaciółki. Kawior i łosoś, będąc obiektami niedostępnymi lub wyrzeczonymi, są znaczącymi ich niezaspokojonego pragnienia. Ową identyfikację z pragnieniem przyjaciółki można wszak odkryć jedynie w w odniesieniu do trzeciego elementu, pisanego A, w tym przypadku męża, tego, kogo, jak mówiłam, należy pobudzić do pragnienia. Należy wpisać go w miejsce Innego, pisanego wielką literą, o tyle o ile, aby go uwieść, potrzeba orientować się wedle jego pragnienia, które z kolei lokuje się jedynie na podstawie jego domagania oraz jako sens tego domagania. Struktura jest tu nadzwyczaj czytelna, bowiem domaganie męża jest niezwykle wyraźne. Jest to mężczyzna, który udaje, że wie, czego chce – uwielbia kobiety z krągłościami. Tak więc okazuje się, że pacjentka posiada wszystko, aby zaspokoić jego domaganie. Tym niemniej, mimo że przyjaciółka jest chucherkiem i nie spełnia warunków zadowolenia seksualnego męża, gdy wtem pojawia się pytanie o dyskretne zainteresowanie, które mąż okazuje przyjaciółce. Jest to wskazówka pragnienia, lecz w formie negatywnej – zainteresowanie innego typu czymś, czym nie potrafiłby się zadowolić, choć jego popędy są zaspokojone. Linia rozejścia się pragnienia jako satysfakcji i domagania się satysfakcji jest tu oczywista. Odnajdujemy ją zresztą u naszych dwóch przyjaciółek w okolicznościach snu. Przyjaciółka
ma domaganie – przyjść na obiad. Znaczenie tego jest nadawane poprzez komplement, który prawi Pięknej Żonie Rzeźnika – „tak dobrze się u was je”, lecz jego sens jest całkiem inny, nasza natchniona rzeźniczka rozumie go, otóż chodzi o to, że przyjaciółka uwielbia wzbudzać pragnienia u męża, rzeźnika, mężczyzny z „kawałku tyłeczka”, jakkolwiek nic nie wskazuje, że chciałaby się ofi arować na talerzu, wręcz przeciwnie. Sen samej pacjentki prezentuje się jako życzenie przechodzące przez domaganie, a nawet przez apel odpowiadający na domaganie przyjaciółki, i który znajduje swój symbol w przyrządzie, jakim jest telefon. Nadane znaczenie jest tu jasne – chodziłoby o to, aby sprawić przyjemność przyjaciółce, ale oto rzekoma intencja snu upada, ujawniając inną – „Możesz wciąż ubiegać się o
to, abym pomogła ci zniewolić brak mojego męża!” Przyjaciółka wkracza tutaj jako wsparcie pragnienia – pragnienia, które należy rozumieć po prostu jako brak – podczas gdy żona rzeźnika jest obiektem satysfakcji. Widzimy w tym przypadku minimalną, bardzo precyzyjną ilustrację paradygmatycznego podziału w histerii, czyli rozłam pomiędzy obiekt satysfakcji i obiekt pragnienia, pomiędzy obiekt-jouissance i obiektbrak. Pojęcie obiektu-przyczyny, którego Lacan używa w pewnych okresach swojego nauczania, kondensuje te dwa aspekty obiektu – jest on jednocześnie obiektem braku i tym, co podtrzymuje pragnienie i obiekt nadwyżki rozkoszy [l’objet plus-de-jouir]. Jego funkcja jest zatem podwójna
– powodować brak i zatykać go.
..........
tłum. Anatol Magdziarz i Sara Rodowicz-Ślusarczyk
..........
