SPOTKANIA Z PSYCHOANALIZĄ LACANOWSKĄ – GOŚĆ SPECJALNY MARC STRAUSS
W dniach 20-21.05.2017 organizujemy spotkania z Markiem Straussem, psychoanalitykiem praktykującym w Paryżu. Z wykształcenia psychiatra, wiele lat pracował w szpitalu Św. Anny i jako biegły sądowy. Jest członkiem założycielem i członkiem z tytułem A.M.E., Międzynarodowej Szkoły Psychoanalizy Forów Pola Lacanowskiego (EPFCL) – przy której jesteśmy afiliowani jako FPPL. Od 1998 r. jest nauczycielem w paryskim Psychoanalitycznym Kolegium Klinicznym, wcześniej był wykładowcą na Wydziale Psychoanalizy Paryż VIII Vincennes-Saint-Denis. Jest także autorem wielu publikacji w zakresie psychoanalizy dorosłych, młodzieży i dzieci.
W programie spotkań dla członków FPPL przewidziany jest wykład w PJATK i cztery seminaria, w programie spotkań otwartych: wykład i trzy seminaria, wszystkie pod adresem: Szkoła językowa Lingua Nova, ul. Wspólna 41 [róg Marszałkowskiej]. Zajęcia odbywają się z tłumaczeniem konsekutywnym z języka francuskiego na język polski. Koszt udziału dla członków FPPL: 120 zł bez seminarium klinicznego; 150 zł z seminarium klinicznym. Zgłoszenia po teksty na seminaria: zarzad@fppl.pl (poza seminarium klinicznym).
PROGRAM SPOTKAŃ
20.05.2017 (sobota)
godz. 10:00-12:30 Seminarium otwarte na temat tekstu J. Lacana „Czas logiczny i stwierdzenie antycypowanej pewności. Nowy sofizmat” [ze zbioru „Ecrits”, Paris, Ed. du Seuil, 1966 r.; tłum. Anna Wojakowska-Skiba i Jan Tkaczow]. Marc Strauss przedstawi komentarz do tekstu wychodząc od pytań i komentarzy uczestników spotkania.
Jest to pierwszy tekst opublikowany przez Lacana po długim milczeniu, na prośbę wznowionego w 1945 r. pisma artystyczno-literackiego „Les Cahiers d’Art”. Od tego czasu problematyka tam poruszona stanowi stałą wytyczną w jego nauczaniu, choć sam tekst ponownie ukazał się drukiem dopiero w 1966 r., w jego zbiorze „Ecrits”. Punktem wyjścia jest tu zagadka, którą Lacan usłyszał prawie 10 lat wcześniej. Chodzi w niej o to, który z trzech osadzonych jako pierwszy poda rozwiązanie logiczne problemu, przedstawionego im przez dyrektora więzienia, a stawką w grze jest oczywiście klucz do wolności. Lacan analizuje to, jak możliwe jest rozwiązanie – rzeczony sofizmat – pozwalające trzem osadzonym wyjść z więzienia równocześnie, bowiem dokonają oni podmiotowej konkluzji w tym samym czasie! Dla czytelników tego gęstego i trudnego tekstu nieuchronnie pojawia się kwestia, o czym Lacan chce nam powiedzieć przedstawiając apolog o trzech więźniach. Można pomyśleć, że w świetle barbarzyństwa II wojny światowej pyta on, czy jest możliwa logika zbiorowości, nie oparta na opisanej przez Freuda identyfikacji z ja przywódcy. Ale wydaje się on też mówić o narodzinach podmiotu nieświadomego i o naszej odpowiedzi na pytanie: kim jestem? Dla Lacana jedno z drugim nie jest sprzeczne, bowiem „zbiorowość jest niczym innym, niż podmiotem jednostki”.
Miejsce: Szkoła językowa Lingua Nova, ul. Wspólna 41
Wstęp płatny: 40 pln/studenci 20 pln
Zapisy w celu otrzymania tekstu na seminarium: zarzad@fppl.pl
godz. 14:00–17:00 Seminarium kliniczne zamknięte dla członków FPPL, moderowane przez Marca Straussa, w ramach którego omawiane będą zagadnienia wynikające z prowadzenia psychoanalizy w oparciu o teorię J. Lacana. Prezentację kliniczną ze swojej praktyki przedstawią Paweł Piotrowski i Anna Wojakowska-Skiba. Seminarium dla członków FPPL posiadających doświadczenie kliniczne (własnej psychoanalizy i/lub pracy z pacjentami). Zgłoszenia w celu otrzymania tekstów prezentacji: pawel.piotrowski@interia.eu; anna.wojakowskaskiba@gmail.com
godz. 18:00–20:00 Wykład Marca Straussa: „Mówienie w czasach big data”, organizowany wspólnie z Polsko-Japońską Akademią Technik Komputerowych. Prelegent zapowiada go tak:
„Wraz z nadejściem nowych technologii ilość informacji, jaką może opracować maszyna w odpowiedzi na daną sytuację, niepomiernie przekracza możliwości ludzkiego mózgu, a to dopiero początek. Gra w Go, ostatni bastion, także niedawno złożyła broń.
I cóż możemy na to powiedzieć, że maszyna nie będzie nam rozkazywać? Jako kwestię jednocześnie zasadną i pilną stawia ją dla nas to, że według Lacana, we współczesnych czasach, psychoanaliza jest operacją ratowania podmiotu.”
Miejsce: Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych, ul. Koszykowa 86, Warszawa.
Wstęp wolny!
21.05.2017 (niedziela)
godz. 10:00–14:00 Dyskusja otwarta nad tekstem J. Lacana: Seminarium X Lęk, 1962–1963 [Séminaire X L’Angoisse, Ed. du Seuil, Paris, 2004; tłum. Anatol Magdziarz]. Przedmiotem spotkania, moderowanego przez M. Straussa, będą rozdziały: XV pt. „Samcza sprawa” i XVI „Powieki Buddy”.
W Seminarium X stykamy się z podstawowymi tezami Lacana odnośnie roli braku dla pragnienia podmiotu, co może zaskakiwać, zważywszy na tytułowy lęk.
W dwóch poprzednich rozdziałach, wspólnie z nauczycielem Szkoły, omawialiśmy m.in. kwestię rozziewu pomiędzy rozkoszą i pragnieniem, bowiem właśnie w nim pojawia się lęk. Psychoanaliza Lacana – inaczej niż psychologia – wskazuje, że lęk ma związek z obecnością tzw. obiektu a, który według Lacana czyni podmiot pragnącym. Miłość to dla Lacana więź podmiotu z innym podmiotem, z kolei pragnienie to więź pomiędzy brakiem u podmiotu i obiektem a, którego podmiot szuka u partnera. Rozkosz zaś nie tworzy więzi, bo nawet w parze i w akcie, każdy rozkoszuje się sam. Obiekt a z jednej strony odnosi się do obiektów odłączonych od ciała, freudowskich obiektów popędowych, a z drugiej do faktu, że ani pragnienia, ani rozkoszy ciała nie da się w pełni wypowiedzieć. Istotne różnice w relacji do pragnienia i rozkoszy wprowadza według Lacana płeć. Bowiem dla kobiety tym, co zawiaduje jej rozkoszą nie jest jej własne pragnienie, ale bycie pragnioną, u mężczyzny odwrotnie, to jego własne pragnienie – wywołane brakiem obiektu – prowadzi go do rozkoszy. Różnica dotyczy także lęku: dla mężczyzny kwestią jest opadnięcie organu (tytułowa samcza sprawa) i idea, że kobieta miałaby się nim rozkoszować, a dla kobiety kwestią jest bycia pragnioną, fakt bycia obiektem satysfakcji dla mężczyzny.
W dwóch kolejnych rozdziałach, jakie będziemy omawiać, Lacan wychodząc od nieredukowalności przyczyny w rozważaniach filozoficznych (Kant), stara się wykazać (odnosząc się do Platona, Arystotelesa i Nietschego), że obiekt a jest przyczyną pragnienia. Przedstawia tezę, że być pragnionym oznacza być pragnionym jako ciało, a jednocześnie, że pragnienie, a więc ciało, rządzi także naszym poznaniem! Jednak w przeciwieństwie do fenomenologii, psychoanaliza Lacana nie wskazuje nam na ciało w jego całości, ale na ciało, od którego coś jest odseparowane i w ten sposób staje się przyczyną pragnienia. Dalej Lacan porówna, które teksty religijne – tradycji judaistycznej czy chrześcijańskiej – lepiej oddają kwestię ceny, jaką podmiot ma do zapłacenia za swoją relację z Innym, pojawi się tu i szekspirowski „funt ciała” i kwestia obrzezania. Na koniec zaś zagłębi się w formułę buddyzmu Zen: „pragnienie jest iluzją”, stawiając pytanie o podobieństwa i różnice pomiędzy buddyzmem Zen i psychoanalizą.
Miejsce: Szkoła językowa Lingua Nova, ul. Wspólna 41
Wstęp płatny: 40 pln/studenci 20 pln
Zapisy w celu otrzymania tekstu na seminarium: zarzad@fppl.pl
godz. 15:30-17:30 Seminarium otwarte poświęcone dalszemu omawianiu tekstu J. Lacana „Przemowa do Paryskiej Szkoły Freudowskiej” [ze zbioru „Autres ecrits”, Paris, Ed. du Seuil, 2001 r.; tłum. Anatol Magdziarz, Marcin Klaus; red. kartel]. Seminarium jest kontynuacją cyklu poświęconego tekstom założycielskim Szkoły Psychoanalizy J. Lacana, zainicjowanego przez Sarę Rodowicz-Ślusarczyk, nad którymi od 2015 roku pracuje kartel FPPL w składzie: Marcin Klaus, Anatol Magdziarz, Sara Rodowicz-Ślusarczyk (+1), Joanna Szymańska, Anna Wojakowska-Skiba.
Lacan jako pierwszy w historii wysunął propozycję wprowadzenia procedury „passe”, wbudzając tym sprzeciw wielu ówczesnych psychoanalityków. Chciał on, aby w ramach tej procedury jego Szkoła psychoanalizy zajmowała się badaniem, na czym polega właściwe przejście (fr. passe) z pozycji psychoanalizującego się do pozycji psychoanalityka. A jest to kwestia ze wszech miar zrozumiała, biorąc pod uwagę, że każdy psychoanalityk musi przede wszystkim przejść swoją własną psychoanalizę. Omawiany przez nas tekst J. Lacana „Przemowa do Freudowskiej Szkoły Paryskiej ” stanowi odpowiedź wobec pierwszych reakcji na jego propozycję. Jest przez to pełen historycznych odniesień, które pomagają nam odszyfrować nauczyciele prowadzący seminaria. Kolejny jego fragment będzie natomiast interesującą okazją do dyskusji na temat, który często do nas powraca. Chodzi mianowicie o to, jakie jest miejsce dyskursu filozoficznego w Szkole psychoanalizy i na czym polegają „wymogi logiczne” w kształceniu się psychoanalityków? Lacan przypomina nam bowiem, że seminaria, które wygłaszał przyciągały wybitnych adeptów filozofii, którzy mimo, że nie posiadali doświadczenia psychoanalizy, utrzymywali się jako ich stali słuchacze.
Miejsce: Szkoła językowa Lingua Nova, ul. Wspólna 41
Wstęp płatny: 40 pln/studenci 20 pln
Zapisy w celu otrzymania tekstu na seminarium: zarzad@fppl.pl
